همراه رئیس جمهور ، سفر به غرب
(قسمت دوم)
جمله ای که به آذری بر زبان می آورم ، پاسخی است بر تمام آن عطش پرسشی که در سر دارند .
- "تنور آخداریدی که چرک یاپوشدرا"
خبرنگاری که این جمله را بر زبان آورده بود ، متوجه موضوع می شود . همه چیز دستگیرش می شود و خنده بر لبهایش می نشیند . سر تکان می دهد و از این آشنایی اظهار خوشحالی می کند. جثه کوچکی دارد . سرخ و سفید است و خوشرو و خندان . همشهری از آب در می آییم . تبریزی است . حرفهایمان گل می کند . جمع همکارانش هم به حرفهای ما گوش می سپارند . آنگاه که از کار و سفرنامه ای که از این سفر قرار است بنویسم ، می گویم ؛ اظهار شگفتی می کنند .
پیشخدمت رستوران بالاخره متوجه جمع ما می شود و پیش می آید . نفس نفس می زند و شتابزده است . می اندیشم لابد این اولین بار است که با چنین جمعیتی از مشتریان مواجه شده است . لیست غذای مناسب شان، منحصر به چلومرغ و چلوکباب کوبیده است . من و سه نفر از جمع، سفارش چلومرغ می دهیم . و سه نفر دیگر چلوکباب کوبیده .
پیشخدمت جوان با لحنی عامیانه ، لب به اعتراض می گشاید :
- نمی شود که یک میز دو رقم غذا بخواهد، یکی را انتخاب کنید ؛یا چلومرغ و یا چلوکباب کوبیده !
همه از این پاسخ شگفت زده می شویم . لبخند بر لبهایم می نشیند . نگاهی به جمع می کنم . آنها هنوز متحیر مانده اند که چه پاسخی به او بدهند . همگی در گرماگرم گفتگو ، لحظه ای از یاد برده بودیم که کجا آمده ایم. اینجا پیرانشهر است ، یک شهر کوچک مرزی . عاری از هر نوع تکلف و پیچیدگی . پیشخدمت ، همچنان در انتظار پاسخ چشم به جمع دوخته است . عاقبت یکی از جمع ، از جا بر می خیزد و با چرب زبانی ، راضی اش می کند که به سفارش میهمانان عمل کند .
از رستوران بیرون می آییم و سوار بر اتوبوس می شویم . ورزشگاه شهر نزدیک است و سوار و پیاده شدنمان چندان به طول نمی انجامد . کیف را داخل اتوبوس گذاشته ام و حالا سبکبال راه می افتم . وارد ورزشگاه "شهید بهشتی" که می شویم ، از جمع جدا می شوم و نمازخانه ورزشگاه را سراغ می گیرم . رئیس جمهور قرار است پس از شهر مهاباد به پیرانشهر بیاید . و من می اندیشم که تا آن زمان فرصت زیادی باقیست. از نمازخانه که بیرون می آیم ، به همراه یکی از خبرنگاران مرکز استان به سوی جایگاه به راه می افتیم . حصار سیمی و دیواره ای که تا محل جایگاه امتداد یافته است ، راهرویی طویل را تشکیل داده است که زمین چمن را از مسیر میهمانان ویژه جدا ساخته است . آن سوی حصار سیمی ، غوغایی بر پاست . گروهی از جوانان و نوجوانان کرد پشت سر جماعتی که به حصار چسبیده اند ، بر طبل می کوبند و آوازی محلی سر می دهند . می اندیشم زیر هرم گرمای آفتاب ساعت سه بعدازظهر ، این تقلا و هیجان بر داغی تن می افزاید و این فقط از تاب و توان جوانان و نوجوانان مرزنشین کُرد بر می آید . از میان راهروی دیواره و حصار سیمی می گذرم و به محل جایگاه می روم . در میان فضای مقابل جایگاه ، بزرگان و معتمدان و تعدادی از مسئولین و مدیران شهر بر زمین نشسته اند ؛ پشت به حصار سیمی و رو به جایگاه . و نگاهشان رو به بالا به سوی جایگاه است که چه وقت رئیس جمهور از راه خواهد رسید . پایین جایگاه می ایستم و نگاهم را به سوی جمعیت می گردانم . زیر اشعه خورشید مرداد ماه ، بخار گرمای زمین چمن را از میان جمعیت هم می شود دید و دستهایی که سایبان چشمها شده و نگاههایی که به سوی ماست . سر که بر می گردانم ، متوجه نگهبانی می شوم که نگاهش خیره به من دوخته شده است .
- آقا شما کارت خبرنگاری تان را بفرمایید!
می گویم : خبرنگار نیستم .
پرسشگر نگاهم می کند . اضافه می کنم :
- ... و فعلا کارت ندارم.
- پس لطفا بفرمایید بیرون !
در این هوای گرم حوصله گفت و گو و کلنجار رفتن را ندارم . فکر می کنم چه خوب شد که کیف را با خود نیاوردم ، وگرنه کار با این یک جمله تمام نمی شد و باید سین جین می شدم . راه آمده را بر می گردم و یکراست از میان راهروی باریک حصار سیمی می گذرم . میان راهرو فریاد پسر بچه ای مرا به خود می خواند . نگاهم را به بالا سرم می دوزم . پسر بچه خود را به تیرک چوبی حصار آویخته است و با سر انگشت دست اشاره به سویی می کند و فریاد می زند : آقا! آقا! ...
سمت و سوی انگشت اشاره اش را دنبال می کنم . پرچم کاغذی ایران که بر تکه ای چوب آویخته است ، میان راهرو ، کنار دیواره بر خاک افتاده است . از همآنهایی که به هنگام شادی در میادین ورزشی و یا به وقت استقبال در دستها می گردانند . قدم کج می کنم و باز می گردم . در این لحظه ،پسر بچه های دیگری که در کنار پسرک ، خود را به حصار سیمی آویخته اند ، متوجه ام می شوند و نگاهم می کنند .شاید باورشان نمی شود که با این هیئت غریب و وضع آراسته ، به فریاد کوچکی از همسالان خود واکنش نشان داده ام . خم می شوم و پرچم کاغذی را به آهستگی از زمین بر می دارم و روی پنجه پا می ایستم و آن را به حالت افراشته به دستهای پسرک می سپارم و راه می افتم . لبخند شیرین پسرک قدمهایم را بدرقه می کند .
آنسوتر جایگاه می ایستم کنج سایه دیوار . اینجا تعدادی از مسئولین کرد و معتمدین شهر ایستاده اند به گفتگو با یکدیکر . ظاهرا ایستادن در کنج سایه دیوار را به نشستن روی زمین ، در آفتاب مقابل جایگاه ترجیح داده اند . اما طولی نمی کشد که نگهبانانی از راه می رسند و آنان را به سوی محوطه جایگاه هدایتشان می کنند . شکر خدا اینجا دیگر با من کاری ندارند . شهر کوچکی است . فهمیده اند که میهمانم و همراه کاروان رئیس جمهور هستم . بر می گردم و نگاهم را به پشت سرم ، بر بلندای تپه های مقابل می گردانم . همه چیز در نظرم آشنا می آید . خاطره ای دور ، در ذهنم جان می گیرد . ثانیه هایی چند برای یادآوری تمام آن لحظات کافیست . خیلی زود به خود می آیم . نفس راحتی می کشم و بر می گردم و می نشینم به روی سکوی کنار زمین چمن ورزشگاه و چشم می دوزم به مقابل . به جمعیتی که اغلب ، از ساعتها پیش راهی ورزشگاه شده اند و چشم انتظار دیدن رئیس جمهور که کی خواهد آمد . میان زمین چمن ورزشگاه ، گروههای به هم پیوسته جوانان همچنان بر طبل می کوبند و با آوازی بر لب ، دست در دست هم به رقص محلی مشغول اند . فرصتی می یابم تا نمای کلی ورزشگاه را از نظر بگذرانم . سمت راست ، نگاهم کشیده می شود روی بام سالن سرپوشیده ورزشگاه "شهید بهشتی" که عبارتی موزون ، درشت و چشمگیر بر آن نقش بسته است : "سردار مهرورزی ، نگاه به شهر مرزی" .
و همینطور نگاهم را می گردانم روی تابلو نوشته های روی دیوارهای دورتادور ورزشگاه :" ما مرزنشینان ، مرزبان ایران اسلامی هستیم" . تابلوی بعدی : "دستیابی ایران اسلامی را به چرخه کامل سوخت هسته ای مایه غرور و نشاط است" .
و تابلو نوشته ای دیگر :" آمدی !؟ ده که چه مشتاق و پریشان حال بودم".
متوجه سر و صدا و آیند و شدی می شوم . سر برمی گردانم . آن سوتر در محوطه پشتی ورزشگاه ، مردی از مقامات فرهنگی استان در تلاش است تا دختر بچه ای را که لباس محلی بر تن کرده و دسته گلی بر دست دارد ، برای خوشامدگویی رئیس جمهور آماده اش سازد . متن دست نوشته ای را به دختر بچه داده و سفارش می کند که به ذهنش بسپارد . مرد خسته و عرق ریزان پیش می آید و در کنار من به روی سکو می نشیند تا نفسی تازه کند . سر صحبت را با او باز می کنم . مسئول بنیاد شهید ، در شهر مهاباد است . نمی خواهم بدانم حالا که رئیس جمهور در شهر مهاباد است ، او اینجا - در پیرانشهر- چه می کند . چرا که از گفتگوی اولیه مان معلوم می شود که او در این شهر دیر آشناست و مردم این شهر را خیلی خوب می شناسد . و همین کافی است که در باره مردم این شهر از او بپرسم که این سالها به چه کاری مشغولند ؟ به حالی تاسف بار سر می جنباند و می گوید : هیچ ، جوانان اینجا ، اغلب از طریق مرز کوهستانی عراق به قاچاق کالا مشغولند و عده ای قلیل هم کشاورزی می کنند . تعداد بسیار اندکی هم به تازگی در شرکت کشت و صنعت مهاباد جذب کار شده اند .
کسی از همکارانش صدایش می زند و گفتگویمان نیمه تمام می ماند . میان زمین چمن ، جوانان طبل زن هنوز بر طبل می کوبند و رقص محلی می کنند . پیداست که خسته نشده اند.
ناگهان چرخ بالها در آسمان ظاهر می شوند . با شنیده شدن صدای چرخ بالها ، سرها به سوی آسمان می چرخد و نگاهها همراه با فریاد شادی و سوت کشیدنهای ممتد ، رد چرخ بالها را دنبال می کنند . چرخ بالها از فراز آسمان ورزشگاه می گذرند و از دیدرس گم می شوند . حالا همه متوجه ورود رئیس جمهور و همراهانش به شهر پیرانشهر شده اند .
از جا بر می خیزم و رو سوی محوطه پشتی جایگاه می کنم که گروه استقبال در تکاپوی ورود رئیس جمهور به جنب و جوش در آمده اند . دخترک کرد ، با لباسهای محلی ، دسته گل اهدایی به رئیس جمهور را در دستهایش جا به جا می کند و چشم به آدمهایی دوخته است که در اطرافش به این سو و آن سو می روند .
چند گام به سوی محوطه پیش می روم . دو نگهبان به تصور آنکه قصد خروج از محوطه کنار جایگاه را دارم ، راه را به رویم سد می کنند . از حالا تنها معبر ورود و خروج همراهان و میهمانان به سوی جایگاه مسدود می گردد .همانجا به تماشا می ایستم . تا آمدن رئیس جمهور ، نگاهم را بر بلندای تپه های مشرف بر ورزشگاه می دوزم و می روم به سالهای دور . دو نگهبانی که در مقابلم ایستاده اند ، رد نگاهم را دنبال می کنند و متعجب نگاهم می کنند . نمی دانم در این لحظات از حضور من در این نقطه و آن نوع نگاهم چه تصوری در ذهن دارند . هر دو جوان هستند و سرباز . بیست ساله به نظر می آیند . احساسم را پنهان نمی کنم . می گویم: بیست و دو سال پیش بود . سال 1363 . بالای آن تپه ، چه شبها که داخل سنگر ، کنار پدافند هوایی می نشستم و از آن بالا ، در تنهایی، ساعتها و ساعتها چشم می دوختم به محوطه این ورزشگاه که خالی بود و ساکت و آرام . آن شبها بارش سنگین برف بود و سوز سرمای نیمه شب و این سالها ، حالا در نیمه تابستان ، تابش آفتاب داغ و سوزان است و این همه هیاهو و غوغا !
دو سرباز نگهبان در حالیکه نیم نگاهی بر بلندای تپه داشتند ، به دقت نگاهم کردند و لحظاتی به فکر فرو رفتند . نفهمیدم به چه می اندیشند . لابد به آن سالهای دور ، بیست و دو سال قبل . راستی در آن سالهای جنگ کجا بودند اینان ؟ ... نفس راحتی می کشم و سرتکان می دهم . دو سرباز جوان ، اکنون لحظاتی بود که در نگاهشان نسبت به من، حسی از احترام موج می زد . یکی از آن دو ناگهان از جا کنده شد و به سوی اتاقکی از ورزشگاه به راه افتاد .
دوباره غرق در خاطرات سالهای دور شدم . از مدرسه و سرکلاس کنده شده بودیم و با عده ای از همکاران معلم راهی شده بودیم به جبهه غرب ؛ به پیرانشهر. همه کار کرده بودیم .از نگهبانی بر بالای این تپه که مشرف بر شهر و ورزشگاه بود تا کار توزیع لباس و پوشاک به مستمندان و نیازمندان در کمیته امداد شهر ، سخنرانی و کار در واحد فرهنگی جهاد سازندگی که این آخری منجر به نگارش مقاله ای به نام در برابر ابرقدرتها گردید . مقاله ای که در تیراژی وسیع منتشر شد و مصادف شد با بازگشت من به تهران . در کار مرور این خاطرات بودم که ناگهان سرباز نگهبان، با لیوانی آب در دست ، پیش رویم ظاهر شد .حالا فهمیدم برای چه به ناگاه از جا کنده شد و رفت به سوی اتاقک . آب نطلبیده مراد است . سپاس گفتم و لیوان آب را از دستش گرفتم . و فکر کردم این جوان با این رفتارش ، لابد به نوعی ادای دین می کند به پیشکسوتی همچون منی در آن سالهای جنگ که حالا در سالهای صلح و آرامش او نگهبانش است .
دقایقی بعد ، خودروی رئیس جمهور داخل محوطه پشتی ورزشگاه می شود و دخترک دسته گلش را تقدیم می کند و شعرش را می خواند و آقای رئیس جمهور در میان محافظانش راهی جایگاه می شود . و از اینجا پس ، در آن سوی جایگاه ، صدای فریادهای درهم جمعیت است که در گوشم طنین می اندازد و بوی رجایی و انرژی هسته ای خاطرات سالهای جنگم را پاره پاره می کنند .
سفر به غرب ،همراه رئیس جمهور (قسمت ششم)
سفر به غرب (قسمت پنجم)
آسان طلبی آفت است
سفر آن پژوهشگر چهره نگار
نغمه ساز
[عناوین آرشیوشده]
بازدید دیروز: 7
کل بازدید :13094
گوهر اول(داستان)
در باره آثارم :
آهوی آدم(داستان)
آن سیب طاقت از دست داده بود
یادداشت روز
سفرنامه
